Eski Bursa’lılar bilir, bir zamanlar Merinos fabrikası vardı, sonra Sümerbank falan, ama tabi bunların ikisi de tarih oldu, ama Merinos fabrikasının bulunduğu yer şuanda çok çeşitli amaçlar için değerlendiriliyor, bir kısmı Bursa Teknik Üniversitesine verildi, nikah salonu oldu, kongre merkezi oldu, çay bahçeleri, restoranlar oldu.Kısacası Merinos fabrikası hatıralarda yaşamaya devam edecek.

Bizde bu dönüşümün en son ayaklarından biri olan Enerji Müzesini tanıtacağız.Enerji müzesi denince benim aklıma her türlü enerji üreten makinaların olduğu bir müze geldi ama durum öyle değil, Burda ki müze merinos fabrikası ve Bursa ya elektrik tahsis etmek amacıyla kurulan 1575 kw gücünde ki 4 adet AEG marka buhar türbini ve bunların kazanları ve yardımcı aksamlarından oluşuyor.Kısaca kömür santrali temizlenerek müzeye çevrilmiş.

Müzede eski zamana ait resmi evraklar, gaz lambaları, buzdolabı, çamaşır makineleri, radyolar, kupalar gibi bir çok aksesuarda bulunuyor.Eskiden şarapçıların mekanı olan yerin bugün çocuklara ve herkese gezilecek bir yer haline gelmesi tabi ki de sevindirici bir durum.

Ben gezdim sizler için de bir kaç fotoğraf çektim, sizlerinde gezmesi için öneride bulunuyorum.

Türkiye ve Bursa’da Elektrik Enerjisinin ilk Kullanımı

Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) odaklı elektrik devriminin Osmanlı topraklarına gelişi, 20. yüzyılın başlarında gerçekleşti.İmparatorluğun ilk elektrik üretimi, 1902 yılında Tarsus Belediyesi tarafından kurulan küçük su santraliyle sağlandı.1900’lü yıllarda; İzmir (1905), Selanik (1905), Şam (1907) ve Beyrut (1908) gibi şehirlerin ‘kurulan küçük santrallerle’ elektriğe kavuştuğu bazı kaynaklarca doğrulanmaktadır.

Avrupa ve ABD’deki uzun çalışmaların ardından kullanımına başlanan elektrik enerjisi, Türkiye’ye de giriş yaptı.Çok geçmeden, elektrik enerjisinin üretim ve kullanımı Bursa’da da gündeme geldi.

1927 yılına ait Bursa Vilayet Salnamesinde yer alan bilgilere göre; Bursa’da elektrikle aydınlatma sisteminin tesisi ile tramvay işletilmesine dair imtiyaz, 11 Haziran 1322 (24 Haziran 1906) tarihli sözleşme esasına göre, 28 Haziran 1906 tarihinde , 75 yıl süreyle Bursa Belediyesi’ne verilmiştir.Bursa Belediyesi, bilinmeyen bir gerekçeyle bu imtiyazı bazı yabancı şirketlere devretme kararı alır ama 1.Dünya Savaşı’nın başlaması, yabancı şirketlerin çalışmasını aksatır.

Savaş nedeniyle baş gösteren petrol buhranı, Bursa Belediyesi’nin şehir aydınlatmasını imkansız hale getirmiştir. Bunun üzerine Bursa Belediye Meclisi, aldığı bir kararla, konu hakkında uzman olarak kabul ettiği Elektrik Mühendisi Refik Bey’i davet ederek onunla sözleşme yapar.Sözleşme gereği, 19 Mayıs 1916 tarihinde Cilimboz köprüsü dolaylarında bir yerde, kömürle çalışan buharlı makinenin döndürdüğü 110 voltluk dinamo ile şehir aydınlatılması çalışmaları başlatılır.

Uzak noktalara enerji gidememesi üzerine, ikinci bir santralin yapımı gündeme gelir.Dağıtım, iki noktadan 1921 yılına kadar devam eder.

Bu bilgilerden de anlaşılacağı üzere; Bursa’da il elektrik kullanımı, 1916 ya da 1917 yılları arasında gerçekleşmiş olur.

1938 yılında Atatürk’ün talimatıyla kurulan Merinos Tekstil Fabrikasında doğan enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla, ek tesis olarak Merinos Elektrik Fabrikası kurulmuştur.1938 yılında iki jeneratör ünitesi olarak faaliyete başlayan elektrik fabrikasının kapasitesi, artan ihtiyaç dolayısıyla 1953 yılında iki katına çıkarılmıştır.Gün içinde Merinos Tekstil Fabrikasının enerji ihtiyacını karşılayan tesis, gece 00:00’dan sonra üretim fazlasını şehir cereyanına aktarmıştır.